Các video nhân danh trẻ em, sử dụng hình ảnh trẻ em, quảng cáo đồ chơi… sẽ bị hạn chế tính năng, tắt kiếm tiền trên trang YouTube truyền thống, theo chính sách mới của nền tảng này.

Đinh Võ Hoài Phương, chủ sở hữu kênh YouTube Khoai Lang Thang là một trong những YouTuber có tiếng về lĩnh vực trải nghiệm du lịch và ẩm thực tại Việt Nam. Cách đây không lâu, anh đã lên mạng xã hội chia sẻ về việc kênh Youtube của mình bị tắt trạng thái kiếm tiền.

Cụ thể, anh cho biết một số video của mình đã bị YouTube tắt tính năng cho phép chạy quảng cáo để kiếm tiền, dù nội dung của chúng không vi phạm bản quyền và theo anh là “nhân văn, tốt đẹp và ý nghĩa.”

“Youtube không còn là nơi ưu tiên cho những người làm nội dung chân chính”, anh viết.

Trong các hội nhóm của cộng đồng làm nội dung trên YouTube ở Việt Nam, rất nhiều người cũng cho biết họ đã lâm vào tình trạng tương tự. Vậy có phải tất cả những YouTuber như Khoai Lang Thang này đều đang bị oan, bị YouTube đối xử bất công?

Câu trả lời, có lẽ là không.

Bởi có một điểm chung trong các video bị tắt quảng cáo nói trên, đó là việc các YouTuber đã sử dụng hình ảnh trẻ em trong sản phẩm của mình. Đó có thể là hình ảnh các em nhỏ dân tộc miền núi, người lạ hoặc con cái, người thân họ hàng có sự quen biết.

Nếu để ý thì nhiều kênh YouTube nổi tiếng khác như Ẩm Thực Tam Mao, Hoa Ban Food, TXT cũng bị tắt tính năng bình luận, tắt kiếm tiền trên các video có sự tham gia của nhân vật là trẻ em. Nền tảng YouTube không chấp nhận việc này.

Theo Bloomberg, để làm hài lòng các nhà quản lý cũng như các tổ chức về quyền trẻ em, YouTube đang hoàn thiện các kế hoạch để chấm dứt các quảng cáo được nhắm mục tiêu, trên các video mà trẻ em có thể xem. Nền tảng video lớn nhất thế giới, buộc phải làm việc này, dù động thái này có thể ngay lập tức làm giảm doanh số quảng cáo của mình.

Các nguồn tin mới nhất cho biết Ủy ban Thương mại Liên bang Mỹ đang xem xét liệu YouTube có vi phạm các Đạo luật bảo mật trực tuyến của trẻ em (COPPA) hay không. Nếu bị dính án phạt, khoản phí phải nối có thể lên tới hàng triệu USD. Và cũng không rõ liệu các thay đổi mới đây của YouTube đối với việc nhắm mục tiêu quảng cáo có phải là kết quả của thỏa thuận giải quyết hay không. Nhưng, tác động của nó đối với các nhà sản xuất nội dung là có thật.

YouTube từ lâu đã duy trì quan điểm rằng trang web chính của nó không dành cho trẻ em. Công ty nói rằng trẻ em nên sử dụng ứng dụng YouTube Kids, không sử dụng quảng cáo được nhắm mục tiêu. Nhưng rõ ràng các video nội dung, hoạt hình trên trang web chính của nó có hàng tỷ lượt xem. Và đây là một nguồn thu quảng cáo khổng lồ. Đi kèm với nó cũng là một loạt các vấn đề như việc bị đan xen các nội dung xấu, hình ảnh tiêu cực và mang tính tuyên truyền, khiến các bậc phụ huynh và nhiều cơ quan tổ chức lo lắng.

Theo một số chuyên gia thì để xoa dịu các cơ quan quản lý, việc Google loại bỏ quảng cáo được nhắm mục tiêu trên nội dung của trẻ em có thể đạt được hiệu quả cao, ít tốt kém hơn các biện pháp khắc phục tiềm năng khác. Và đó là lý do mà thời gian tới, YouTube sẽ mạnh tay và quyết liệt hơn với việc kiểm soát nội dung này.

Hiện tại, về cơ bản YouTube đang bán hai loại quảng cáo video khác nhau. Một là quảng cáo hiển thị, chỉ cần ghép bối cảnh của video với một thông điệp thương mại. Như một clip về bóng rổ có thể xuất hiện quảng cáo từ Adidas. Loại thứ hai sử dụng một loạt các thông tin dữ liệu kỹ thuật số. Với những quảng cáo này, các nhà tiếp thị có thể tiếp cận người xem trong một nhóm nhân khẩu học, chẳng hạn như người mới làm cha mẹ, chủ gia đình… Chúng dựa trên các kênh dữ liệu khổng lồ của Google như trang web mà mọi người truy cập, các từ khóa tìm kiếm…

YouTube không tiết lộ doanh số hoặc giá quảng cáo, nhưng hầu hết các quảng cáo kỹ thuật số sẽ sinh lợi hơn khi được kết hợp với dữ liệu nhắm mục tiêu. Các công ty công nghệ khổng lồ khác, như Apple, đã cố gắng loại bỏ các công cụ thu thập dữ liệu trong các dịch vụ mà trẻ em sử dụng.

Loup Ventures, một công ty nghiên cứu, ước tính doanh thu của YouTube từ nội dung dành cho trẻ em từ 500 triệu đến 750 triệu USD mỗi năm. Doug Clinton, một nhà phân tích của Loup Ventures cho biết, việc giảm bớt các quảng cáo được nhắm mục tiêu sẽ khiến công ty này giảm khoảng 10% số doanh thu này. Tuy nhiên, không ai biết YouTube sẽ thực hiện lệnh cấm nhắm mục tiêu này như thế nào với số lượng kênh video khổng lồ trên nền tảng của mình. Càng không rõ YouTube sẽ định nghĩa video nào được hướng đến trẻ em và video nào không phải.

Trong bản cập nhật về bảo vệ quyền riêng tư và dữ liệu trẻ em trên YouTube, được CEO YouTube Susan Wojcicki đưa ra hồi tháng 9, ghi rõ công ty sẽ thay đổi cách xử lý dữ liệu đối với các nội dung dành cho trẻ em trên YouTube.

Cụ thể, đó là việc xử lý dữ liệu từ bất cứ ai xem các nội dung dành cho trẻ em trên YouTube như dữ liệu của trẻ em, bất kể tuổi tác của người dùng. Công ty cũng sẽ ngừng hoàn toàn việc chạy các quảng cáo cá nhân hóa trên các nội dung này, và một số tính năng cũng sẽ không còn được hỗ trợ trên nhóm nội dung này, bao gồm bình luận và thông báo. Thông qua công nghệ máy học, YouTube sẽ xác định các video nhắm đến khán giả nhỏ tuổi qua một số đặc điểm như video có trọng tâm là nhân vật, chủ đề, đồ chơi hoặc trò chơi của trẻ em.

Vì vậy, với các YouTuber Việt Nam, nếu tiếp tục muốn kiếm tiền từ nền tảng video của Google, chỉ có một lựa chọn duy nhất là tuân theo luật chơi của nhà phát triển. Điều này đồng nghĩa với việc các kênh “farm” nội dung cho trẻ em có thể sẽ bị thanh lọc, hoặc buộc phải chuyển đổi qua nền tảng YouTube Kids, với các quy định ngặt nghèo hơn về sản xuất nội dung. Tuy nhiên, rõ ràng điều này sẽ phần nào tạo ra các giá trị nội dung tốt, trong sạch hơn cho đối tượng người xem nhỏ tuổi.

Dẫu vậy, có một điều chắc chắn là sẽ cần nhiều động thái hơn nữa từ YouTube để mang lại hiệu quả thực sự cho vấn đề này. Bởi việc cấm nhắm mục tiêu quảng cáo, xóa tính năng bình luận hay tắt kiếm tiền khỏi các video do hệ thống AI chọn lọc, không có hiệu quả khi trẻ em xem các clip khác, cũng như việc YouTube sẽ ngừng theo dõi thói quen sở thích của người dùng nhỏ tuổi. Mọi thứ vẫn được hệ thống này, và cả Google cần mẫn thu thập mỗi ngày.

Theo Bảo Nam

Trí Thức Trẻ